E

νάμισης (και πλέον) χρόνος ζωής με την κρίση μάλλον είναι πολύς. Πολύ περισσότερο που η δοκιμασία αποδείχτηκε (και για κάποιους εξακολουθεί να αποδεικνύεται) ιδιαίτερα σκληρή. Οπότε, με το βάρος της ψυχολογικής πίεσης να παίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο, το ερώτημα τίθεται όλο και πιο επιτακτικά: πότε θα έρθει η ανάκαμψη;

Η απάντηση δεν είναι διόλου προφανής. Ειδικοί και αναλυτές (σελ. 40 - 41) έχουν ωραιότατα προδιαγράψει την αντίδραση των χρηματιστηρίων και των αγορών όταν θα πιάνουμε «πάτο», έχουν προδιαγράψει grosso modo τις εξελίξεις στην οικονομία, αλλά δεν διακινδυνεύουν ούτε στο ελάχιστο να καταθέσουν κάποια ακριβή πρόβλεψη για το τέλος της κρίσης χρονικά. Κάπου, λένε, μέσα στο 2010.

Από την άλλη πλευρά, όμως, η επιχειρηματική ζωή συνεχίζει (εξίσου δύσκολα) να κινείται. Και χρειάζεται στοιχεία για να μπορέσει να προγραμματίσει έστω και σε αδρές γραμμές τις επόμενες κινήσεις της. Για τις ελληνικές εισηγμένες τα αποτελέσματα του 2008, και ειδικά αυτά του δ΄ τριμήνου, είναι ο «μπούσουλας» για την επόμενη ημέρα.

Αυτό είναι το θέμα στο οποίο αναφέρεται το Cover Story του ανά χείρας «Μ» (σελ. 10 - 11), το οποίο εξετάζει τα μηνύματα τόσο από τα αποτελέσματα του 2008 όσο και από την ίδια την αγορά και τους επιχειρηματίες. Σε γενικές γραμμές, η πεποίθηση όλων είναι ότι τα χειρότερα λίγο πολύ είναι εδώ και θα εξαντληθούν. Άρα, στο β΄ εξάμηνο του 2009 υπάρχουν βάσιμοι λόγοι, εκτιμούν οι ίδιοι, να πιστεύουμε ότι στη χειρότερη περίπτωση θα έχουμε σταθεροποίηση ή και μικρή βελτίωση σε σχέση με το ιδιαίτερα αρνητικό α΄ εξάμηνο του 2009.

Αυτό μεταφράζεται σε ασφαλέστερο έδαφος για τις επόμενες κινήσεις και, ίσως, στην προεξόφληση καλύτερων ημερών και από το χρηματιστήριο, με ό,τι (ανοδικό...) μπορεί αυτό να συνεπάγεται.

Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν ισχυροί ανασταλτικοί παράγοντες για να επιτρέπουν απόλυτα συμπεράσματα. Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας κάθε άλλο παρά καλή είναι, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο τόνος έρχεται από το εξωτερικό: αν δεν ομαλοποιηθεί η κατάσταση ευρύτερα, πολύ δύσκολα η ελληνική αγορά θα πάει κόντρα. Οπότε μένει να δούμε και στην πράξη πόσο μακριά είναι το φως στο τούνελ αλλά και πόσο δυνατό...