Πενία τέχνας κατεργάζεται...

Tι κάνουν μέχρι σήμερα οι τράπεζες για να διατηρήσουν όπως-όπως στη... ζωή τους πελάτες τους που χρωστάνε πολλά και δεν έχουν να πληρώσουν; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι η εξής: τα πάντα! Η πρώτη κίνηση είναι να μετατρέψουν τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε μακροπρόθεσμα (μέσω ομολογιακών), ώστε τα δάνεια να μη σκάσουν φέτος, αλλά σε επίπεδο τριετίας, πενταετίας, ή και επταετίας.

Βέβαια, επειδή σε πολλές περιπτώσεις ούτε και με αυτόν τον τρόπο οι επιχειρήσεις-πελάτες των πιστωτικών ιδρυμάτων μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους (δεν δύνανται να πληρώσουν ούτε τις δόσεις του ομολογιακού δανείου!), επιστρατεύουν και άλλες μεθόδους. Για παράδειγμα, οι τράπεζες αγοράζουν ακίνητα των εταιρειών και με τα χρήματα αυτής της συναλλαγής πληρώνονται οι δόσεις.

Και επειδή μπορεί και να μην αρκεί ούτε και αυτό το «κόλπο», φροντίζουν να εκδώσουν τα ομολογιακά δάνεια σε τιμή «υπό το άρτιο» (κάτω του 100), με αποτέλεσμα να μειώνεται σε μεγάλο βαθμό το ύψος των δόσεων και ένα σημαντικό τμήμα να καταβάλλεται στη λήξη του δανείου, δηλαδή έπειτα από τρία, πέντε, ή επτά χρόνια...

Αν τώρα ούτε και με αυτές τις ενέργειες δεν γίνει κάτι, τότε τα πιστωτικά ιδρύματα αποφασίζουν να συμμετάσχουν στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών, όπου στην ουσία προχωρούν σε κεφαλαιοποίηση κάποιων τόκων και κάποιων χρεολυσίων. Και αν ούτε και αυτά βοηθήσουν, τότε οι τράπεζες χορηγούν και επιπλέον δάνεια για κεφάλαιο κίνησης, όπως λέγεται... Το κακό είναι πως κάθε πιστωτικό ίδρυμα στο μετοχικό του χαρτοφυλάκιο έχει πολλές υποθέσεις τέτοιου είδους και μεγάλου ύψους!

Πέρα όμως από τα «δύσκολα» δάνεια των τραπεζών, ένα ακόμη ζήτημα είναι ότι, λόγω της πολύ χαμηλής πιστωτικής επέκτασης, το χαρτοφυλάκιο των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων δεν ενισχύεται σημαντικά με νέα δάνεια υψηλότερης ποιότητας.

Με τον ρυθμό αύξησης των δανείων στην Ελλάδα να αναμένεται να κλείσει γύρω στο 0% το 2010 και να κινδυνεύει να διαμορφωθεί ακόμη και σε αρνητικό επίπεδο το 2011, είναι προφανές πως οι νέες χορηγήσεις των τραπεζών είναι πολύ περιορισμένες.

Και μάλιστα συμβαίνει το εξής: οι ισχυρότερες εταιρείες περιορίζουν τα δάνειά τους είτε επειδή έχουν θετικές ταμειακές ροές, και έτσι μειώνουν το χρηματοδοτικό τους κόστος, είτε (οι μεγαλύτερες εξ αυτών) επειδή καταφεύγουν ως έναν βαθμό σε τράπεζες του εξωτερικού, επιτυγχάνοντας καλύτερα επιτόκια. Άρα, η μέση ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου επιδεινώνεται...

Και οι μακροχρόνιες συνέπειες

Ήδη εδώ και δύο χρόνια οι τραπεζίτες βλέπουν κάθε μέρα να μπαίνει ολοένα και πιο λίγος κόσμος στα καταστήματά τους, καθώς η ζήτηση για νέα δάνεια είναι πολύ περιορισμένη και αρκετοί από τους ήδη δανεισμένους (επιχειρήσεις και κυρίως νοικοκυριά) σπεύδουν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, αποφεύγοντας να πάρουν νέα.

Επιπλέον, ξέρουν καλά ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε μέσα στο 2011, ούτε και την επόμενη τριετία. Γνωρίζουν ότι περιόδους πιστωτικής επέκτασης της τάξεως του 20% και του 30% θα κάνουμε πάρα πολύ καιρό να ξαναδούμε. Ενδεικτικό μάλιστα είναι το «Cover Story» του προηγούμενου «Μ», το οποίο αναφέρεται σε στενότητα κεφαλαίων των τραπεζών, ακόμη και για μετά το 2012 - 2013...

Τι σημαίνει αυτό; Ότι, αν μια τράπεζα μείνει για 5 - 6 χρόνια χωρίς ουσιαστική αύξηση στις χορηγήσεις της, τότε δεν μπορεί να ελπίζει σε σημαντική άνοδο των οικονομικών επιδόσεων για αρκετά ακόμη χρόνια, γιατί ο τζίρος που σημειώνει οφείλεται κυρίως σε ενέργειες στις οποίες προέβη τη δεκαετία που πέρασε...

Είναι λοιπόν κοινό μυστικό ότι οι τραπεζίτες θα επιδιώξουν να μειώσουν τον αριθμό των καταστημάτων τους, είτε αυτά συγχωνευτούν είτε όχι. Τραπεζικό στέλεχος ανέφερε, για παράδειγμα, την περίπτωση του Γαλατσίου, μιας περιοχής 50.000 κατοίκων, με πολύ λίγες επιχειρήσεις, που διαθέτει σχεδόν 20 τραπεζικά καταστήματα.

Μεγαλύτεροι δήμοι της Αθήνας φτάνουν τα 50 τραπεζικά καταστήματα, ενώ σε κάμποσες μεσαίες και μεσαιομεγάλες επαρχιακές πόλεις υπάρχουν πιστωτικά ιδρύματα με δύο ή και τρία καταστήματα το κάθε ένα...

Άρα, λοιπόν, υπάρχει μεγάλη ευχέρεια για μείωση του αριθμού των καταστημάτων («για συγχωνεύσεις», όπως εντέχνως παρουσιάζεται), ακόμη και αν δεν υπάρξουν συγχωνεύσεις μεταξύ μεγάλων τραπεζικών ομίλων. Αν γίνουν και συγχωνεύσεις...