Γ

ια άλλη μια φορά η χρηματιστηριακή αγορά στηρίζεται στις τράπεζες. Δεν είναι μόνον οι προσδοκίες για την εκ νέου αναδιάταξη του τραπεζικού χώρου (Cover Story, σελ. 9-11) από τις οποίες αναδύεται έντονα και ένα άρωμα αναμονής για την εμπλοκή μεγάλων ή έστω μικρότερων ξένων ιδρυμάτων.

Είναι και το γεγονός ότι τα αποτελέσματα εξαμήνου στηρίζονται κατά βάση στα κέρδη των τραπεζών. Ακόμη και στο επίπεδο του πιο σημαντικού δείκτη, του FTSE/ASE-20, αν εξαιρεθούν τα αποτελέσματα των τραπεζών, η εικόνα (σελ. 13) δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική, ενδεχομένως και... καθόλου!

Συνεπώς, δεν είναι καθόλου υπερβολικό να πούμε ότι και εν έτει 2005 η πορεία της αγοράς θα εξαρτηθεί κατά μείζονα λόγο από την πορεία των τραπεζικών μετοχών.

Περνώντας στα ενδότερα του τραπεζικού χώρου, βλέπουμε από τη μία τις σοβαρές προσπάθειες αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού, με περιορισμό του κόστους και αύξηση της αποτελεσματικότητας, όπως και τις κινήσεις που γίνονται στο εξωτερικό.

Και από την άλλη, πυκνώνουν τα μηνύματα ότι η πιστωτική επέκταση κινείται με υψηλότερους ρυθμούς από αυτούς που θα ήθελε η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ οι ανησυχίες για τα χρέη (σελ. 6, 7) των νοικοκυριών -και ίσως περισσότερο σε αυτή τη φάση των επιχειρήσεων- εντείνονται.

Μέχρι στιγμής έχουμε αναφερθεί στη μία όψη του νομίσματος, στον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο των τραπεζών ως εισηγμένων στο Χ.Α. εταιρειών. Υπάρχει, όμως, και η άλλη.

Οι τραπεζικοί όμιλοι είναι οι βασικοί μέτοχοι της ΕΧΑΕ, στην οποία "ανήκει" το Χρηματιστήριο Αξιών. Ταυτόχρονα, θυγατρικές εταιρείες των ομίλων έχουν απολύτως κυρίαρχη θέση, τόσο στην αγορά διαμεσολάβησης και εκτέλεσης των συναλλαγών (χρηματιστηριακές εταιρείες) όσο και στην αγορά διαχείρισης κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ, ΑΕΕΧ κ.λπ.). Και ακόμη, είναι προφανέστατα οι αποκλειστικοί εγχώριοι δανειστές των επιχειρήσεων.

Στην εμμέσως -πλην σαφώς- διατυπωμένη προτίμηση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας να γίνουν "στρατηγικές κινήσεις" μεταξύ ελληνικών και μεγάλων ξένων τραπεζικών ιδρυμάτων και όχι συνενώσεις μεταξύ μεγάλων ελληνικών τραπεζών, προφανώς προς αποφυγή δημιουργίας ισχυρότατου "ολιγοπωλίου" (μια σχολή σκέψης που έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του προκατόχου του περί "εθνικών πρωταθλητών"), ήλθε χθες να προστεθεί και μια νέα εξέλιξη.

Η ερώτηση προς τον υπουργό, από βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος, τον κ. Ηλία Καλλιώρη (τομεάρχη Οικονομίας της Ν.Δ.!) για το θέμα του Τ+3, μια ερώτηση (σελ. 12) που θέτει ευθέως ζήτημα για το αν υπάρχει θέμα ενίσχυσης της κυρίαρχης θέσης των τραπεζών στη χρηματιστηριακή διαμεσολάβηση και εκτέλεση εντολών.

H σημασία και η συμβολή των τραπεζικών ομίλων στην αγορά -και όχι μόνον τη χρηματιστηριακή- είναι τεράστιες. Ευθέως ανάλογες του μεγέθους, των πολλαπλών δραστηριοτήτων, αλλά και των δυνατοτήτων τους.

Εν τούτοις, το ερώτημα για το ποια πρέπει να είναι τα όρια προκειμένου να διασφαλιστεί όχι μόνο τώρα αλλά και στο μέλλον η βέλτιστη λειτουργία των αγορών προς όφελος του πελάτη, καταναλωτή ή επενδυτή, φαίνεται πλέον να αναζητά συγκεκριμένη απάντηση.